25 فرد مهم تاریخ

۲۵ فرد مهم تاریخ که امروزه بسیار کمتر از آنچه سزاوارش بوده‌اند، از آنها یاد می‌شود یا فراموش شده اند.

تاریخ جهان عجین است با نام‌ها و یاد از کارهای مهم شخصیت‌ها. اما...

در این میان فقط از تأثیرگذارترین‌های آنها، به صورت مرتب یاد می‌شود و جزو مشاهیر می‌شوند و به صورت تبعیض‌آمیزی، از برخی از تأثیرگذارهای دیگر یاد نمی‌شود.برخی از کشفیات و ابداعات پایه، در طول زمان روتین و بدیهی تلقی می‌شوند، گویی که از روز نخست، وجود داشته‌اند و بنابراین کسی در پی آن برنمی‌آید که ببیند چه کسی در مرتبه نخست، مبدع آن کار بوده است.

گاهی هم بخت و اقبال به کار می‌آید و یا محیط رسانه‌ای، باعث مطرح شدن برخی می‌شود. به هر ترتیب در ادامه این پست، در پی آن هستیم که برای نمونه ۲۵ شخصیت مشهور را برایتان فهرست کنیم که امروزه، یا آنها را کلا نمی‌شناسیم یا بسیار کمتر از آنچه لیاقت‌اش را دارند، از آنها یاد می‌کنیم.

گریس هاپر

گریس موری هاپر، ریاضی‌دان اهل نیویورک که به‌عنوان نخستین بانوی نرم‌افزار و نخستین مادر و مدرس برنامه‌نویسی رایانه شناخته می‌شد.

گریس هاپر اولین زبان برنامه‌نویسی را در دههٔ ۱۹۵۰ برای رایانهٔ مارک یکم و یونیواک یکم اختراع کرد و نخستین مترجم (کامپایلر) را ساخت. از وی به‌عنوان زنی که در پروژه طراحی و ساخت زبان کوبول (COBOL) در کنار چارلز فیلیپس (Charles Philips) پیشتاز بوده، یاد می‌شود.

پاتریک وینسنت کلمن (دهقان فداکار امریکایی‌ها)

او یک سوزن‌بان اهل نوا اسکاتیا بود. در سال ۱۹۷۷ در بندری که او مشغول کار بود، حادثه تصادم دو کشتی رخ داد که یکی از آنها، پر از مهمات بود. متعاقب آتش‌سوزی و انفجارهای رخ داده، او حاضر نشد که محل کار خود را ترک کند و ترجیح داد بماند و به قطارهایی که به نزدیکی محل می‌رسیدند، هشدار بدهد. تا اینکه سرانجام بعد از یکی از انفجارها، درگذشت.

کلیر کامرون پترسون

امروزه همه ما از سمی بودن سربی که پیش‌ترها مرسوم بود به صورت افزودنی به بنزین اضافه شود، اطلاع داریم، اما کسی که پرچم‌دار مبارزه با این امر بود، کلیر کامرون پترسیون بود، او بود که کارزاری علیه این افزودنی راه انداخت و عاقبت باعث ممنوعیت اضافه شدن آن شد.

لری تسلر 

آیا می‌دانستید که کپی پیست هم مخترعی دارد؟! بله مخترع این فرایند بسیار به دربخور، لری تسلر است. او یکی از مهندس‌های نخبه در Xerox PARC (مرکز تحقیق و توسعه در ایالت کالیفرنیا) در دهه‌ی هفتاد میلادی بود. در آن زمان، کامپیوترهای خانگی تنها در حد یک ایده بودند و کسی فکر نمی‌کرد که روزی به واقعیت تبدیل شوند. 

وی در بین سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۶ بر روی برنامه‌ریزی سیستم Smalltalk-76 کار می‌کرد. در آن زمان او راه‌حلی برای ذخیره‌سازی متن‌ها بر روی حافظه‌ی داخلی کامپیوتر (کپی یا کات) و سپس انتقال آن به‌جای دیگری (پیست) پیدا کرد. لغات Cut، Copy و Paste هم از اصلاحات کتاب‌های چاپی برداشته شده‌اند؛ جایی که واقعا لغات با قیچی بریده (Cut) و بر روی کاغذ دیگری چسبانده (Paste) می‌شدند. تسلر پس از Xerox PARC، به‌عنوان کارشناس کامپیوتر در شرکت اپل استخدام شد و بعد از آن‌هم، با کار بر روی زیست‌فناوری (Biotechnology)، توانست سمت معاون ارشد را در آمازون و یاهو به دست آورد.

ایگناز سیملویس 

یک پزشک مجارستانی بود که کشف کرد اگر پزشکان و پرستاران دست‌های خود را در بخش‌های زنان و زایمان بشویند، میزان مرگ و میر ۹۰ درصد پایین‌ می‌آید. 

موریس هیلمن 

یک میکروب‌شناس آمریکایی بود که کار توسعه ساخت و کاربرد ۸ واکسن از ۱۴ واکسن روتین و پراستعمالی را که امروزه استفاده می‌کنیم، انجام داد. بدون او، ما واکسن‌های مؤثر علیه هپاتیت A، هپاتیت B، آلبه‌مرغان، مننژیت، سینه پهلو (پنومونی)، عفونت هموفیلوس آنفلوآنزا، سرخک و سرخجه نداشتیم. 

ریک رسکورلا

او یک افسر بازنشسته ارتش بود که روی کار حفاظتی برج‌های تجارت جهانی کار می‌کرد. جالب است که او ضعف امنیتی این مرکز را پیشبینی کرده بود و راه‌های گریز در موارد اضطراری را توصیه کرده بود. بسیاری از کسانی که از مهلکه حادثه تروریستی نجات یافتند، مدیون او هستند. اما جالب است که خود او قربانی این حملات شد. 

استانیسلاو پتروف (نجات‌دهنده بشریت) 

 در ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۸۳، سیستم دفاعی هشداردهنده شوروی دچار مشکل شده بود و به صورت کاذب نشان می‌داد که ۶ موشک از آمریکا به سمت شوروی شلیک شده‌اند. او در آن زمان افسر مسئول بود و این اختیار داشت که کل سیتم پدافندی و ضدحمله شوروی را فعال کند. اما او ترجیح داد که کمی درنگ کند و اینگونه استدلال کند که چرا باید امریکا فقط از ۶ موشک برای حمله به شوروی استفاده کند. دست‌ آخر او متوجه شد که به خاطر تازگی سیستم استفاده شده و تداخل عمل رادارهای زمینی، این هشدار کاذب داده شده است. 

اگر او کمی شتاب می‌کرد، شوروی به آمریکا به خیال خود ضدحمله می‌کرد و مشخص بود که آمریکا هم پاسخ می‌داد و جنگ هسته‌ای فراگیر شروع می‌شد.

هاروی هابل : مخترع پریز برق

جان هرینگتون

امروزه همه فکر می‌کنند که توماس کرپر، مخترع فلاش تانک سرویس‌های بهداشتی است، در صورتی که ۲۵۰ سال پیش از او جان هرینگتون، این وسیله ضروری را اختراع کرده بود. جالب است بدانید که در عین حال، نویسنده و مترجم هم بود. 

چیون سوگیهارا 

او یک دیپلمات ژاپنی بود که در لیتوانی خدمت می‌کرد، در جریان جنگ جهانی دوم، او تعدادی از یهودی‌ها را بعد از گرفتن روادید، به ژاپن منتقل کرد. 

 عبدالحسین سرداری

عبدالحسین سرداری (۱۸۹۵ – ۱۹۸۱) دیپلمات دولت ایران در پاریس در خلال سال‌های جنگ جهانی دوم بود.او که در آن زمان مسئول امور کنسولی ایران در پاریس بود، توانست با استناد به توافق‌نامهٔ حقوق شهروندی که بین دولت شاهنشاهی ایران و آلمان نازی منعقد شده بود، جان عده قابل توجهی از یهودیان ایرانی را نجات دهد. علاوه بر این او توانست جان بسیاری از یهودیان غیر ایرانی مقیم فرانسه و سایر نقاط تحت اشغال آلمان هیتلری را با صدور پاسپورت ایرانی برای آن‌ها نجات دهد. اقدامات عبدالحسین سرداری بعدها به تایید و تشویق دولت ایران نیز رسید.

کلود شنون

کلود اِلوود شانون، ریاضی‌دان، مهندس الکترونیک و رمزنگار معروف آمریکایی بود که به عنوان پدر نظریه اطلاعات شناخته می‌شد. معروفیت شانون بدان جهت است که با مقاله‌ای که در سال ۱۹۴۸ منتشر کرد، نظریه اطلاعات را بنیان نهاد. اما همچنین معروف است که شانون در سال ۱۹۳۷، هنگامی که در سن ۲۱ سالگی به عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد در دانشگاه ام‌آی‌تی مشغول به تحصیل بوده است، نظریه رایانه‌های دیجیتال و مدارهای دیجیتال را پایه گذاری کرده است. وی بوسیلهٔ پایان نامه خود نشان داد که با پیاده سازی الکتریکی منطق دو دویی (جبر بولی)، می‌توان هرگونه مسئله منطقی و روابط عددی را حل کرد. چنین ادعا شده است که پایان نامه مذکور، مهمترین پایان نامه کارشناسی ارشد در طول تاریخ بوده است. در زمان جنگ جهانی دوم، شانون به پژوهش در زمینه رمزکاوی اشتغال داشته و بعد از جنگ به کار بر روی رمزشکنی روی آورده است.

ویلیس کریر

اگر در منطقه گرمسیری زندگی می‌کنید، مدیون ویلیس کریر هستید، چرا که او بود که سیستم تهویه مطبوع را اختراع کرد.

کریر در سال ۱۹۰۲ اولین سیستم تهویه مطبوع خود را طراحی نمود. مشتری او چاپخانه‌ای بود که با مشکل چاپ رنگ روبرو بود چون تغییر در گرما و رطوبت محیط موجب تغییر در همنشینی رنگها می‌شد. نزدیک به دو دهه اختراعات کریر این مکان را فراهم آورده بود تا در محیط‌های صنعتی دما و رطوبت به صورت علمی تحت کنترل در بیاید.

هنریتا لکس

در سال ۱۹۵۱، این زن درگذشت. 

او کالبدگشایی شد، پزشکی به نام دکتر جورج گی متوجه شد که سلول‌های بدن او، خصوصیتی شگفت‌انگیزی دارند، آنها زنده می‌ماندند و به رشد خود ادامه می‌دادند. تا پیش از آن، سلول‌هایی که از بدن افراد برداشته می‌شدند، تنها چند روز زنده باقی می‌ماندند و همین مسئله باعث زحمت دانشمندان می‌شد و آنها نمی‌توانستند آزمایشات دلخواه را روی سلول‌ها انجام بدهد.

اما دکتر گی متوجه متفاوت بودن بعضی از سلول‌های هنریتا از لحاظ توان بقا و تکثیر شد، آنها را جدا کرد و نام سلول‌های هلا HeLa را بر آنها نهاد. این نام از ترکیب دو حرف اول نام کوچک و خانوادگی Henrietta Lacks ایجاد شد.

این سلول‌های «جاودانی بودند، یعنی بر خلاف دیگر سلول‌های انسانی که بعد از چند چرخه تکثیر، می‌مردند، زنده می‌ماندند و تقسیم می‌شدند. همین سلول‌های فناناپذیر، سوژه آزمایشات مهم و تأثیرگذاری در پژوهش‌های پزشکی و زیست‌شناسی شدند.یکی از مهم‌ترین پژوهش‌هایی که بدون یاری جستن از سلول‌های هلا غیرممکن بود، پژوهش‌های مربوط به ساخت واکسن بیماری فلج اطفال یا پولیو بود.

کلودت کلوین 

اگر با تاریخ مبارزات رنگین‌پوستان آمریکا، علیه تبعیض نژادی، آشنا باشید، احتمالا رُزا پارکس را می‌شناسید، اما کمتر کسی است که از کلودت کلیو یاد کند. در واقع نخستین کسی که علیه جداسازی سفیدپوستان و سیاه‌پوستان در هنگام سوار شدن به اتوبوس مقاومت کرد، همین خانک کلوین بود. او این کار را در دوم مارس سال ۱۹۵۵ انجام داد. اما چرا کسی از او یاد نمی‌کند و رزا پارکس مشهور شد؟ به خاطر اینکه او در آن زمان زنی مجرد و در عین حال حامله بود و جامعه نمی‌خواست که زنی که چنین تابویی دارد، نماد یک حرکت آزادی‌خواهانه شود. 

نورمن بورلاگ 

اگر او نبود، شاید یک میلیارد نفر به خاطر قحطی می‌مردند! او بود که یک واریته مقاومت در مقابل آفت گندم که بازدهی زیادی هم داشت، کشف کرد و در مکزیک، پاکستان و هند، توزیع کرد. او در واقع یک انقلاب سبز انجام داد. به علت این موفقیت در سال ۱۹۷۰، نورمن بورلاگ موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.

 دنیس ریچی

دنیس ریچی در همان هفته‌ای درگذشت که استیو جابز از دنیا رفت. اما کمتر کسی او را می‌شناسد. او بود که زبان برنامه‌نویسی C را اختراع رد.

لیزه مایتنر

اتو هان، شیمی‌دان آلمانی بود که به خاطر کشف شکافت هسته‌ای جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۴۴ را بدست آورد. در این میان نقش همکار او -لیزه مایتنر- که دقیقا به اندازه هان، لایق دریافت جایزه بود، نادیده گرفته شد.

کمیته‌ی جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۴۴ زحمات لیزه مایتنر را در رابطه با شکافت هسته‌ای نادیده گرفت و جایزه را به اتو هان داد. اتو هان، درباره‌ی اشتباه و سهم مایتنر هیچ سخنی به زبان نیاورد.این سکوت هان تاثیر زیادی بر مایتنر گذاشت و باعث شد که او دیگر با هان به صورت اشتراکی به کار نپردازد.

با اینکه مایتنر جایزه نوبل را نبرد ولی بسیاری از جوایز مهم را دریافت کرد که از جمله‌ی مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: جایزه ماکس پلانک که در سال ۱۹۴۹ در آلمان دریافت کرد و جایزه انریکو فرمی که در سال ۱۹۶۶ از کمسیون انرژی اتمی ایالات متحده دریافت کرد.در سال ۱۹۹۷ عنصر ۱۰۹ جدول تناوبی به افتخار او مایتنریوم نامیده شد..

آلیس پال

آلیس استوکس پال، مبارز جنبش حق رأی زنان در ایالات متحده و فعال حقوق زنان بود. او در دههٔ ۱۹۱۰ به عنوان طراح و استراتژیست اصلی کمپین حق رای، به همراه لوسی برنز و دیگران، جنبشی برای به دست آوردن حق رأی به راه انداخت. او از بنیانگذاران حزب ملی زنان امریکا بود. در این مسیر، او با مخالفت‌های زیادی روبرو شد، به زندان و بدتر از آن  بیمارستان روانی انداخته شد. اما سرانجام مردم متوجه شدند که چه بر سر این زن آمده است و او رهانیده شد.

آنتونیو سالییری

او بتهوون و شوبرت را آموزش داد، اما کمتر کسی است که اکنون او را بشناسد! سالیری شخصیت برجسته‌ای در گسترش موسیقی اپرا در اواخر قرن هجدهم بود.به عنوان دانش‌آموز کریستف ویلیبالد گلوک، سالیری اپراهای زیادی در سه زبان نوشته است. سالیری نقش به سزایی در شکل دادن بسیاری از ویژگی‌های ساختارهای اپرایی داشت و موسیقی او تاثیر به سزایی بر روی موسیقی‌دان‌های بعد از او گذاشت. سالیری همچنین چند اپرا برای خانه اپرای ونیز، رم و لندن نوشت. کارهای دراماتیک او در زمان حیات او به طور گسترده در تمام اروپا اجرا می‌شد.

ویتولد پیلکی 

ویتولد پیلکی یا پیلتسکی، یک سرباز لهستانی در زمان جمهوری دوم لهستان، مؤسس ارتش سری لهستان در زمان اشغال لهستان توسط نازیها و عضو ارتش خانگی که در سال ۱۹۴۲ تشکیل شد بود. او از اولین افرادی بود که توانست گزارش در مورد اردوگاه کار اجباری آشویتز تهیه کند. او در زمان جنگ جهانی دوم داوطلب شد که در اردوگاه آشویتز زندانی شود تا اطلاعات در مورد آن بدست آورد. 

سیسیلیا هلنا پین-گیپچکن 

یک اخترشناس بریتانیایی- آمریکایی بود. تز دکترای او در مورد ترکیب ستارگان و میزان نسبی هیدروژن و هلیوم آن بود. اما تصور اینکه خورشید و سایر ستارگان از هیدروژن و هلیوم باشند، با تصور و خرد آن زمانه نمی‌خواند، بنابراین تز او مقبول واقع نشد. اما کمی بعد، درست بودن نظریه او ثابت شد و متأسفانه شخص دیگری یعنی هنری نوریس راسل، صاحب این نظریه شناخته شد. 

 الکساندر فلمینگ

 ایشان را هم پیش از این در یک پزشک، معرفی کرده‌ایم، اگر فلمینگ نبود، هنوز هم بیماری‌های عفونی میلیون‌های کشته می‌گرفتند. او از وقتی که او پنی‌سیلین را کشف کرد، پزشکی را وارد یک جهش ناگهانی کرد. البته در این بین نباید نقش دانشمندان دیگر را فراموش کنیم که موفق به ساخت انبوه آنتی‌بیوتیک‌ها شدند. اما فلمینگ هم آنچنان که باید شناخته‌شده نیست.

 مالکوم مک‌لین

ابداع او چیزی که بیشتر ما تصور نمی‌کنیم که کاشفی داشته باشد: او در سال ۱۹۵۶، کانتینر را کشف کرد و پتنت کرد و حمل و نقل دریایی با کانتینر را استاندارد کرد. او انقلابی در حمل و نقل بین‌المللی ایجاد کرد.

 جان اسنو

جان اسنو که البته نباید باید او را با جان اسنوی سریال بازی تاج و تخت اشتباه کنید! پزشکی بود که در زمینه بیهوشی و نیز رعایت بهداشت، ابداعات زیادی کرد. مهم‌تر از آن او پدر اپیدمیولوژی یا همه‌گیرشناسی است. بعد از یک همه‌گیری وبا در لندن، او پیشنهاد کرد که سیستم دفع فاضلاب در لندن اصلاح شود.او بود که مفهوم سلامت عمومی را جا انداخت، بنابراین شایسته است که او را نجات‌دهنده جان میلیون نفر بدانیم.